وحدت وجود چیست ؟

به طور كلّي نظريه وحدت الوجود را در دو قسم مي توان خلاصه كرد ؛ 1- وحدت وجود وموجود(pantheism-همه خدائى- پانتيسم) با انكار كثرت كه نظريّه عرفاء و صوفيّه است كه ...

به طور کلّی نظریه وحدت الوجود را در دو قسم می توان خلاصه کرد ؛
۱- وحدت وجود وموجود(pantheism-همه خدائى- پانتیسم) با انکار کثرت که نظریّه عرفاء و صوفیّه است که طبق این نظریّه ((همه چیزها، اوست)) و فقط اوست که هستی دارد غیر او هستی و وجودى ندارد و موجودات ظهورات وسایه های او هستند و جهان حقیقت ندارد و سایه است که شرح نظریّه افلاطون در تمثیل غار است که طبق آن افرادی را در غاری رو به دیوار بسته اند و آنها توان آمدن بیرون از غار را ندارند سایه هایی که بر دیوار می افتد آن افراد سایه ها را حقیقت فرض می نمایند افلاطون نتیجه می گیرد جهان حقیقت ندارد بلکه سایه است نظریه مُثُل او نیز شرح این نظریه است اقبال لاهوری با توجه به این تفکّر افلاطون می گوید:
گوسفندی در لباس آدم است حکم او بر جان صوفی محکم است
فکر افلاطون زیان را سود گفت حکمت او بود را نابود گفت
در صورتی که از موجودات در قرآن وسنّت به عنوان مخلوقات و آیات الهى یاد شده است این نظریّه(وحدت وجود) و نظریّه دوّم (قوس صعودى،نزولى)،هر دو با ترجمه تاسوعات فلوطین به جهان اسلام راه یافت ، همانطوری که فلوطین دو نظریّه متضادّ مذکور را در کتاب خویش آورده است ملّاصدرا نیز هردو را ذکر نموده و هردو را مىپذیرد
۲-نظریّه وحدت در عین کثرت, که قوس صعودى و نزولى فلوطین اسکندرانى را شرح مىدهد به طوریکه وجود شدیدتر نزدیکتر به حق و وجود ضعیف دورتر از حق است بنابر این اعتقاد أشیاء در حرکت هستند و سوی تکامل پیش می روند و در قوس صعودى قرار دارند و هر موجودى می خواهد به مافوق خود تبدیل شود و در نتیجه همه چیز در تلاش رسیدن به احد هستند”
ملاّصدرا این نظر را با نظر شیخ اشراق بهم مى آمیزد که تمام عالم را نور فرض کرده و معتقد به شدّت وضعف در آن است و نور شدید تر نور الانوار است ملاّ صدرا بجای ((نور)) واژه(( وجود)) را قرار می دهد امّا بدون تعارفات شبه علمی، دو نظریّه فوق الذکر، یک حقیقت را بیان می نماید که همان همه خدائی است ، مىتوان گفت، وحدت الوجود صدرائی تلفیقی از نظریّه تکامل افلاطون و نظریّه وحدت الوجود هندوها است که توسط فلوطین اسکندرانی به مسلمین رسید ،در نظریّه تکامل همه اشیاء جهان به سوی تکامل به پیش می روند چنانکه افلاطون می گوید: ((همه چیزها متحرکند و حرکتشان یا تند است یا کند….))پس چنانکه از آغاز بحث بارها گفته ایم در باره هیچ چیز نمی توان گفت ((هست)) بلکه همه چیز همواره ((می شود))و ((شدن ))هر چیز همیشه برای چیز دیگری است” افلاطون در ادامه می گوید((امّا نه تنها از یکایک موجودات باید بدین گونه سخن بگوئیم بلکه این روش را باید در مورد مفهوم های کلّی مانند آدمی وسگ و انواع همه جانوران نیز به کار بندیم (ثئای تتوس/۱۵۷) چنانکه دیدیم افلاطون حرکت اشیاء را به سوی(( شدن )) تبیین نمود و آنرا بر تمام موجودات تعمیم داد و این حرکت به سوی کمال یکی از بزرگترین اصول ملّا صدرا قرار گرفته است .در نظریّه حرکت انسان به سوی انسان کامل شدن پیش می رود و انسانهای کامل به قول افلاطون به خدایان می پیوندند” و بقیّه انسانها به آنچه که مناسب حال آنان باشد تبدیل می شوند. واگر بد کردار باشند به طرف حیوان شدن به پیش می روند” ارسطو نیز می گوید(( که انسان کامل خدا می شود )) (نیکومانوس/ص۲۴۲) بدین ترتیب ملّا صدرا وجود را به شدید و ضعیف تقسیم نمود وجودى که به خدا شدن نزدیکتر است شدیدتر و وجودیکه فاصله بیشتری دارد ضعیف تر پنداشت.در واقع شرح نظریّه تکامل افلاطون به اضافه مسئله نورسهروردى، وحدت الوجود تشکیکی نام دارد ملّا صدرا این نظریّه را به حکماء فهلویون یا پهلوی ها(زرتشتی) نسبت می دهد.

مهدی
۲۴م ,خرداد, ۱۳۹۰ در ۴:۵۲ ق.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم
محضر گردانندگان سایت ضد فلسفه و عرفان برهان
فلاسفه و عارفان اسلامی برخلاف نظر شما، ضد دین یا مشرک و کافر نیستند، بلکه معتقدند دیدگاه وحدت شخصی وجود در آیات و روایات نیز وارد شده است.
در ادامه به یک دسته از این نصوص دینی ـ تأکید میکنم تنها یک دسته از نصوص دینی ـ را خدمتتان ذکر میکنم، مستدعی است شما عزیزان این روایات را معنا فرموده، توضیح دهید.
روایات فراوانی بیان¬گر معیت حق تعالی با اشیاء و داخل بودن خداوند در همه اشیاء هستند که از آن میان می¬توان یه این موارد اشاره کرد:
۱٫ عَنِ الْحَارِثِ الْأَعْوَرِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَنَّهُ دَخَلَ السُّوقَ فَإِذَا هُوَ بِرَجُلٍ مُوَلِّیهِ‏ ظَهْرَهُ یَقُولُ لَا وَ الَّذِی احْتَجَبَ بِالسَّبْعِ فَضَرَبَ عَلَىٌّ ظَهْرِهِ ثُمَّ قَالَ: «مَنِ الَّذِی احْتَجَبَ بِالسَّبْعِ؟» قَالَ: اللَّهُ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ. قَالَ: «أَخْطَأْتَ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ حِجَابٌ لِأَنَّهُ مَعَهُمْ أَیْنَمَا کَانُوا. قَالَ: مَا کَفَّارَةُ مَا قُلْتُ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ مَعَکَ حَیْثُ کُنْتَ. قَالَ: أُطْعِمُ الْمَسَاکِینَ؟ قَالَ: إِنَّمَا حَلَفْتَ بِغَیْرِ رَبِّکَ.»
۲٫ «هُوَ فِی الْأَشْیَاءِ عَلَى غَیْرِ مُمَازَجَةٍ خَارِجٌ مِنْهَا عَلَى غَیْرِ مُبَایَنَةٍ فَوْقَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ لَا یُقَالُ شَیْ‏ءٌ فَوْقَهُ أَمَامَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ لَا یُقَالُ لَهُ أَمَامٌ دَاخِلٌ فِی الْأَشْیَاءِ لَا کَشَیْ‏ءٍ فِی شَیْ‏ءٍ دَاخِلٍ وَ خَارِجٌ مِنْهَا لَا کَشَیْ‏ءٍ مِنْ شَیْ‏ءٍ خَارِج‏»
۳٫ «داخلٌ فی الأشیاءِ لا کَشَیءٍ داخلٍ فی شیءٍ، و خارجٌ منَ الأشیاءِ لا کَشیءٍ خارجٍ من شَیءٍ.»
۴٫ «مع کلِّ شَیءٍ لا بمقارنۀٍ و غیرُ کلِّ شیءٍ لا بمُزایلۀٍ.»
۵٫ «لم¬یَقرُب منَ الأشیاءِ بالتِصاقٍ، و لم¬یبعُد عنها بافتراقٍ.»
امیدوارم هر چه زودتر اساتید شما که مدعی فهم آیات و روایات هستند، جواب روشن و توضیح کافی برای این دسته از روایات عرضه فرمایند که در این صورت، خوشحال خواهیم شد که بر علممان افزودید و البته دسته های دیگر آیات و روایات را طرح خواهیم کرد.
اللهم وفقنا لما تحب و ترضی

رتبه دهی