وحدت یا كثرت وجود و موجود چیست؟ + نظر علامه حسن زاده آملی
1. لطفا منظور علامه حسن زاده آملي - مد ظله - و ديگران را از وحدت وجود بيان كنيد.
2. آیا حضرتعالي وحدت الوجود و الموجود را رد كردهايد؟
پاسخ: در اصطلاحات عرفا وجود بر دو گونه است: وجود حقیقی و وجود مجازی. موجود هم بر دو گونه است: موجود حقیقی و موجود مجازی.
اگر مراد از وجود، وجود حقیقی بوده باشد و مراد از موجود، موجود حقیقی بوده باشد، ما قائل به وحدت وجود و موجود هستیم چرا که وجود حقیقی، حق تعالی است و موجود حقیقی هم حق تعالی و یکتاست. و طریقه تصحیح وحدت وجود و موجود این است. (لازم به ذکر است که با این بیان نیز کثرات خلقی که موجودات مجازی هستند به طور مطلق، نفی نمیشوند)
اگر مراد از وجود، وجود حقیقی است و مراد از موجود، موجود مجازی (یعنی کثرات خلقیه) است. اینجا قائلیم به وحدت وجود و کثرت موجود. (و با توجه به فهم عمومی مردم این عبارت، گویاتر است)
اگر مراد از وجود، وجود مجازی است و مراد از موجود، موجود مجازی بوده باشد، در اینصورت کثرت وجود و کثرت موجود خواهد بود.
اصطلاحات و معانی را باید توجه داشت که به چه قصدی گفته شدهاند و دارای چه معانی هستند مثلا در بعضی از جاها جناب صدرالمتالهین شیرازی (ره) فرموده طائفه عرفا قائل به وحدت وجود و موجودند. (در اینجا یقینا مراد از وجود و موجود، وجود و موجود حقیقی یعنی حق تعالی است) در ادامه همین عبارت، ایشان تعبیر از «وجودات» میکند و میفرماید وجودات خلقیه همه فانی در وجود حقند. (این وجودات که میفرماید یعنی وجودهای مجازی و لذا تعبیر به «وجودات» با حرف اولش که گفته «وحدت وجود و موجود»، منافات ندارد اما اگر کسی این اصطلاحات را توجه نکند عبارت را متناقض خواهد دید.)
عرفای شامخ نیز کثرات را قبول دارند منتها کثرات خلقی را بهتر و دقیقتر تفسیر و تبیین میکنند و برای کثرات خلقی، وجود مجازی قائلند، آنها را روابط محض میدانند، عین ربط میدانند، عین فقر میدانند، و وجود و موجود حقیقی را تنها خداوند میدانند.
پس این بیان (وحدت وجود و کثرت موجود که بنده در یکی از مناظرات گفتهام و از آن دفاع کردهام) منافات با قول عرفای شامخ ندارد چرا که مرادمان در این عبارت از وجود، وجود حقیقی و مرادمان از موجود، موجود مجازی یعنی کثرات خلقی بود و این بیان، مناسب فهم مردم عادی و عمومی و کسانی است که در مباحث عرفانی تخصص کافی ندارند.
بر این اساس، «وحدت وجود و کثرت موجود» بیان دیگر «وحدت وجود و کثرت موجودات مجازی» است و همچنین بیان دیگر «وحدت وجود و کثرت نمود» است
حقیقت حرف عرفای شامخ از جمله حضرت علامه حسن زاده آملی همین است.
شما باید حقیقت را بفهمید سپس تنوع عبارات، اگر به آن حقیقت بازگشت کرد ایرادی ندارد.
2. آیا حضرتعالي وحدت الوجود و الموجود را رد كردهايد؟
پاسخ: در اصطلاحات عرفا وجود بر دو گونه است: وجود حقیقی و وجود مجازی. موجود هم بر دو گونه است: موجود حقیقی و موجود مجازی.
اگر مراد از وجود، وجود حقیقی بوده باشد و مراد از موجود، موجود حقیقی بوده باشد، ما قائل به وحدت وجود و موجود هستیم چرا که وجود حقیقی، حق تعالی است و موجود حقیقی هم حق تعالی و یکتاست. و طریقه تصحیح وحدت وجود و موجود این است. (لازم به ذکر است که با این بیان نیز کثرات خلقی که موجودات مجازی هستند به طور مطلق، نفی نمیشوند)
اگر مراد از وجود، وجود حقیقی است و مراد از موجود، موجود مجازی (یعنی کثرات خلقیه) است. اینجا قائلیم به وحدت وجود و کثرت موجود. (و با توجه به فهم عمومی مردم این عبارت، گویاتر است)
اگر مراد از وجود، وجود مجازی است و مراد از موجود، موجود مجازی بوده باشد، در اینصورت کثرت وجود و کثرت موجود خواهد بود.
اصطلاحات و معانی را باید توجه داشت که به چه قصدی گفته شدهاند و دارای چه معانی هستند مثلا در بعضی از جاها جناب صدرالمتالهین شیرازی (ره) فرموده طائفه عرفا قائل به وحدت وجود و موجودند. (در اینجا یقینا مراد از وجود و موجود، وجود و موجود حقیقی یعنی حق تعالی است) در ادامه همین عبارت، ایشان تعبیر از «وجودات» میکند و میفرماید وجودات خلقیه همه فانی در وجود حقند. (این وجودات که میفرماید یعنی وجودهای مجازی و لذا تعبیر به «وجودات» با حرف اولش که گفته «وحدت وجود و موجود»، منافات ندارد اما اگر کسی این اصطلاحات را توجه نکند عبارت را متناقض خواهد دید.)
عرفای شامخ نیز کثرات را قبول دارند منتها کثرات خلقی را بهتر و دقیقتر تفسیر و تبیین میکنند و برای کثرات خلقی، وجود مجازی قائلند، آنها را روابط محض میدانند، عین ربط میدانند، عین فقر میدانند، و وجود و موجود حقیقی را تنها خداوند میدانند.
پس این بیان (وحدت وجود و کثرت موجود که بنده در یکی از مناظرات گفتهام و از آن دفاع کردهام) منافات با قول عرفای شامخ ندارد چرا که مرادمان در این عبارت از وجود، وجود حقیقی و مرادمان از موجود، موجود مجازی یعنی کثرات خلقی بود و این بیان، مناسب فهم مردم عادی و عمومی و کسانی است که در مباحث عرفانی تخصص کافی ندارند.
بر این اساس، «وحدت وجود و کثرت موجود» بیان دیگر «وحدت وجود و کثرت موجودات مجازی» است و همچنین بیان دیگر «وحدت وجود و کثرت نمود» است
حقیقت حرف عرفای شامخ از جمله حضرت علامه حسن زاده آملی همین است.
شما باید حقیقت را بفهمید سپس تنوع عبارات، اگر به آن حقیقت بازگشت کرد ایرادی ندارد.
منبع : سایت رسمی آیت الله حسن رمضانی
*************************************************************
http://www.azha.ir/thread-3266.html