آیا اهل بیت «ع» ازلیت و ابدیت دارند؟+سایت حکیم زین العابدین عسکری گیلانی لشت نشایی

سلام عليکم

جناب استاد سعادت مير قديم دامَت اِفاضاتُه

سؤالِ يکي از برادران ايماني را براي پاسخ خدمت شما تقديم مي کنم .

راجع به ازلي بودن ائمه و پيامبر (ع) و يا اول و آخِر و ظاهر و باطن بودن آنها که مشابه صفات الهي مي‌باشد بفرماييد آيا اظهار چنين صفاتي غُلُوّ نيست؟ اگر فرضا آنها از نور الهي خلق شده اند مي توان چنين نتيجه‌اي گرفت ؟ بالاخره آنها مخلوق هستند يا نه ! و اينکه ذکر شده ما از اسماء حُسني هستيم چطور قابل تطبيق با خود صفات و ذات الهي مي باشد؟ اگر چنين باشد در مورد خلقت انسانها هم که خدا از روح خودش در ما دميده پس ما هم بايد روحمان ازلي باشد ! در نهايت اينکه اگر به چنين مواردي معتقد نباشيم وضعيت ايماني به کجا ختم مي شود زيرا اين موارد جزو اصول دين نمي باشد, در صورت جوابگويي کمال تشکر را دارم ، موفق باشيد.

به نام خدا

سلام عليکم

پاسخِ سؤال را به نحو اختصار عرض مي کنم :

بزرگان و صاحب نظران در رابطه با ازليّت و ابديّت ، در مَباحِث کلامي و فلسفي و عرفاني در کُتب خود به بيان هاي مختلف به آن پرداخته اند . ازليّت و ابديّتِ بِالذّات که از صفات ذاتي حقتعالي مي باشد آن است که حقتعالي چون واجب الوجوب بالذات است لذا مسبوق به عدم نيست پس ازلي است و نيز ملحوق به عدم نيست پس ابدي مي باشد و چون نه مسبوق به عدم و نه ملحوق به عدم است لذا سرمدي است . خداوند ازلي است يعني ( «از» ندارد و ابتدايي براي او نيست) و ابدي است يعني ( «تا» ندارد و انتهايي برايش نيست) و هر موجودي که «از» و «تا» ندارد سرمدي است و سرمديت فقط و فقط از آن خداي تَبارَکَ وَ تَعالَي مي باشد و هيچ موجود ديگري شايسته سرمديّت نيست . بعد از بيان اين مطلب و فهم درست آن عرض مي شود که اگر در روايات و آيات و يا کلام بزرگان مطالبي و جملاتي دال بر ازليت و ابديت اهل بيت «عليهم السلام» و انوار مقدسه آنها است حتما ازليّت و ابديّت بِالعَرَض و تَبَعِي مراد است نه ازليت و ابديت بِالذّات ‌ . و اما اينکه بر اساس روايات وارده ، اهل بيت «عليهم السلام» اَسماءُ الحُسنَي خوانده شده است تبيين و تشريح و فهم آن منوط به بيان مقدماتي است ....‌ اگر اسم از وسم باشد که به‌معناي آيت و نشانه و علامت و اثر است ، همه پديده هاي عالَم هستي به نوعي و يا به واقع اِسم و يا اِسمُ الله هستند که خدا را نشان مي دهند و از آثار او هستند و به قول علامه شهيد مطهري : (عالم جهت و فِلِش به سوي خدا است و او را نشان مي دهد) و اگر اسم به معناي سُمُوّ و رفعت باشد دراين صورت همه پديده هاي هستي به نوعي به اندازه خود بيانگر رفعت و عظمت خداوند تبارک و تعالي مي باشد که در اين صورت اسم از مقوله لفظ و مفهوم نمي باشد . راغِب اصفهاني در مُفرداتش مي فرمايد : ( وَ أَصلُهُ «يَعنِي اَصلُ کَلِمَةِ اِسم» مِنَ السُّمُوِّ وَ هُوَ الَّذِي بِهِ رُفِعَ ذِكرُ الْمُسَمَّى فَيُعرَفُ بِهِ قالَ اللهُ : بِسْمِ اللَّهِ) . ائمّه «عليهم السلام» و پيامبر اکرم «صلي الله عليه و آله و سلّم» که انسان هاي کامل هستند و از نظر وجودي به صِرفُ الوُجُود و مَحضُ الوُجُود که خداوند مي باشد نزديک ترند به اعتبار حقيقت و مراتب وجود آنان ، مَظاهِر اَتَمِّ صفات و اسماي حُسناي الهي هستند و هر آنچه از صفات و کمالات در حضرت پروردگار بِالذّات است در انسان کامل بِالعَرَض وجود دارد مگر اُلُوهِيّت که فقط از آنِ اَلله است و به قول آيت الله بهجت «رحمت الله عليه» که به اين مضمون فرمودند که فرق اهل بيت «عليهم السلام» با خداوند آن است که خداوند خالق است و اهل بيت «عليهم السلام» مخلوقند . اول و آخِر بودن اهل بيت «عليهم السلام» هم بِالعَرَض است نه بِالذّات . هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ‌ ... (سوره حديد آيه 3) يعني خداوند اوّلي است که قبل از او اوّلي نيست و خداوند آخِري است که بعد از او آخري نيست . امام زين العابدين «عليه السلام» در صحيفه سجّاديه عرضه مي دارد : اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ کانَ قَبْلَهُ، وَ الْآخِرِ بِلَا آخِرٍ يکونُ بَعْدَهُ ... . ... اهل بيت «عليهم السلام» هم قبل از آنها و بعد از آنها موجودي غير از خدا وجود ندارد که واجد و دربردارنده همه کمالات باشد . آنها يعني اهل بيت «عليهم السلام» اوّل و آخِر و ظاهِر و باطِن هستند . در پايان عرض مي شود : چون درک معارف الهيّه به توانايي ها و ظرفيت هاي خاص دروني و وجودي انسان ها بر مي گردد و همه در يک سطح نيستند لذا التزام به اين امور دقيق براي همه لازم نيست و براي کساني که از شايستگي ها برخوردارند زيبنده و شايسته است . البته هر چيزي که تصحيح کننده پايه هاي اعتقادي و توحيدي باشد از نظر شرعي و عقلي موظّف به مطالعه و تحقيق به اندازه طاقت خود هستيم .
وَالسَّلام .

سيداصغرسعادت ميرقديم لاهيجي

15 دي 1402 .